ent Desk
ഡാന്യൂബ് നദിയുടെ മരണച്ചുഴിയാഴങ്ങളിലേക്കു തനിയെ മറഞ്ഞ പെണ്‍കുട്ടിയുടെ ചുരുട്ടിപ്പിടിച്ച കൈകളില്‍ ഒരു കടലാസ് താളും അതില്‍ കുറച്ചു വരികളുമുണ്ടായിരുന്നു. ബുഡാപെസ്റ്റില്‍ ഉയരം കൊണ്ട് ആകാശം മുട്ടിയൊരു കെട്ടിടത്തലയ്ക്കല്‍ നിന്നു താഴേക്കു ചാടി ആയുസിന്റെ ആഴമളന്ന യുവാവിന്റെ ആത്മഹത്യാക്കുറിപ്പിലുമുണ്ടായിരുന്നു അതേവരികള്‍. ലണ്ടനില്‍ ഒരു അക്കാലത്ത് ലോകത്തിന്റെ പലയിടങ്ങളിലായി ജീവിതമൊടുക്കിയ വിഷാദികളുടെയെല്ലാം ചുണ്ടില്‍ കയ്ച്ചും കരിനീലിച്ചും കിടന്നു ആ ചാവുപാട്ട്, ഗ്ലൂമി സണ്‍ഡേ, ലോകം കേട്ട ഏറ്റവും ദുഃഖാര്‍ദ്രമായ ഈണവും വരിയും. ലോകമഹായുദ്ധം ഹംഗറിയില്‍ അവശേഷിപ്പിച്ച ആഴമുറിപ്പാടുകളില്‍ ചോരപ്പൂക്കള്‍ നൊന്തുവിടരുന്ന കാലം. ദാരിദ്ര്യവും തൊഴിലില്ലായ്മയും സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിയും മൂലം ലോകഭൂപടത്തിലെതന്നെ ഏറ്റവും വിഷാദഭൂമിയായി വിലപിച്ചാര്‍ക്കുന്ന ഹംഗറിയെ നോക്കി പിയാനോവാദകനായ റെസോ സെറെസ് ആണ് ആ ഗാനം പാടിയത്. നാടകങ്ങള്‍ക്കുവേണ്ടിയും നാടോടികള്‍ക്കുവേണ്ടിയും പാട്ടുകള്‍ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ സെറെസ് 1933ല്‍ ആണ് ‘ഗ്ലൂമി സണ്‍ഡേ’ എന്ന ഗാനം ആദ്യമായി തന്റെ പിയാനോയില്‍ വായിക്കുന്നത്. പ്രണയത്തിന്റെ പാതിവഴിയില്‍ പിന്‍നടന്ന കാമുകിയുടെ അനുരാഗശേഷിപ്പുകളോര്‍ത്ത് സെറെസ് പാടിയ ഗാനമാണ് ഗ്ലൂമി സണ്‍ഡേ എന്നും ചിലര്‍ വിലയിരുത്തി. 1968 ല്‍ ഇദ്ദേഹം തന്റെ ഫ്‌ളാറ്റില്‍ നിന്നും താഴേക്ക് ചാടി ആത്മഹത്യ ചെയ്തു. നിരാശ നിറഞ്ഞ ഈ ഗാനത്തില്‍ വിലാപത്തിന്റെ വരികള്‍ കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തത് ഹംഗേറിയന്‍ കവി ലാസ്ലോ ജാവര്‍ ആണ്. പിന്നീട് പലരും വരികള്‍ കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തതിനാല്‍ നിരവധി ഭാഷ്യങ്ങളുണ്ട് ഇപ്പോള്‍ ഈ ഗാനത്തിന്. മനുഷ്യമനസുകളെ തലമുറകളായി വേട്ടയാടുന്ന ഈ സംഗീതത്തിന്റെ ശില്പികള്‍ വിഷാദരോഗികളായിരുന്നു.
ലോകത്തെ വിവിധ റേഡിയോ പ്രക്ഷേപണ കേന്ദ്രങ്ങളുടെ പ്ലേ ലിസ്റ്റില്‍ നിന്നു ‘ഗ്ലൂമി സണ്‍ഡേ’ ഒഴിവാക്കപ്പെട്ടു. ഗാനത്തിന്റെ പൊതു പ്രക്ഷേപണത്തിന് പല യൂറോപ്യന്‍ രാഷ്ട്രങ്ങളും വിലക്ക് ഏര്‍പ്പെടുത്തി. യുദ്ധങ്ങളും വംശഹത്യകളും സംഘര്‍ഷഭരിതമാക്കിയ ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ പൂര്‍വാര്‍ദ്ധത്തില്‍ ‘ഗ്ലൂമി സണ്‍ഡേ’ എന്ന ഗാനം കേട്ട് യൂറോപ്പിലാകമാനം ധാരാളം വിഷാദരോഗികള്‍ ആത്മഹത്യ ചെയ്തു. ഈ ഗാനത്തിന്റെ ഉദ്ഭവത്തെ പശ്ചാത്തലമാക്കി നിക് ബാര്‍കോവ് രചിച്ച നോവലില്‍ നിന്നും പ്രചോദനം ഉള്‍ക്കൊണ്ട് റോള്‍ഫ് ഷൂബെല്‍ സംവിധാനം ചെയ്ത ഹംഗറിയന്‍ ചിത്രമാണ് ഗ്ലൂമി സണ്‍ഡേ. ജീവിതത്തോട് പുറം തിരിഞ്ഞു നില്‍ക്കുന്ന ഒരു നാഗരികതയുടെ ഭൂതകാലത്തിലേക്ക് കണ്ണോടിക്കുകയാണ് 1999 പുറത്തിറങ്ങിയ സിനിമ. പ്രബലരും ദുര്‍ബലരും അധികാരമുള്ളവരും ഇല്ലാത്തവരും അപകടകരമായ സാമൂഹ്യ രാഷ്ട്രീയാന്തരീക്ഷത്തില്‍ അവരുടെ പ്രണയവും ലൈംഗികതയും എങ്ങനെ പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു എന്ന് ലളിതമായി ഈ ചിത്രം പറയുന്നു. യൂറോപ്പിനെ നാസിസത്തിന്റെ ദുര്‍ഭൂതം പിടികൂടിയ ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും ക്രൂരമായ കാലത്തെ രാഗദ്വേഷങ്ങളാണ് ഈ സിനിമ ആവിഷ്‌കരിക്കുന്നത്. 1990 കളിലെ ബുഡാപെസ്റ്റ് നഗരമാണ് ചിത്രത്തിന്റെ തുടക്കത്തില്‍ കാണുന്നത്. സാബോ റസ്റ്റോറന്റിന്റെ ഉടമ ഒരു വിശിഷ്ടാതിഥിയെ കാത്തിരിക്കുകയാണ്. വന്‍കിട ജര്‍മന്‍ വ്യവസായിയായ ഹാന്‍സ് വിക്ക് തന്റെ എണ്‍പതാം പിറന്നാള്‍ ആഘോഷിക്കുന്ന വേളയില്‍ സാബോ റസ്റ്റോറന്റില്‍ ഭാര്യാസമേതം എത്തിച്ചേരുന്നു. യൗവനകാലത്ത് അവിടുത്തെ പതിവുകാരനായിരുന്നു അയാള്‍. അവിടെ സ്ഥിരമായി കേള്‍ക്കാറുണ്ടായിരുന്ന വിഷാദ ഗാനം വയലിനില്‍ വായിക്കാന്‍ അയാള്‍ ആവശ്യപ്പെടുന്നു. ഗാനത്തില്‍ ലയിച്ച് ഭക്ഷണം കഴിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കെ പിയാനോവിന്റെ മുകളില്‍ വച്ച സുന്ദരിയുടെ ഫോട്ടോ അയാള്‍ തിരിച്ചറിയുന്നു. വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കു മുമ്പ് അയാള്‍ എടുത്ത ഫോട്ടോയായിരുന്നു അത്. അജ്ഞാതമായ ആഘാതത്താല്‍ അയാള്‍ കുഴഞ്ഞുവീണ് മരിക്കുന്നു. റസ്റ്റോറന്റ് ഉടമ ആ ഗാനത്തെ ശപിക്കുന്നു.
അറുപതു വര്‍ഷം പുറകിലേക്കാണ് സിനിമ കാഴ്ചക്കാരനെ കൊണ്ടു പോകുന്നത്. 1930 കളുടെ ഒടുവില്‍ നാസി അധിനിവേശത്തിനു മുമ്പുള്ള ബുഡാപെസ്റ്റാണ് പശ്ചാത്തലം. ജൂതനായ റസ്റ്റോറന്റ് ഉടമ ലാസ്ലോ അവിടുത്തെ മുഖ്യപരിചാരിക ഇലോണ, പിയാനിസ്റ്റ് ആന്‍ഡ്രോസ് എന്നിവരുടെ ത്രികോണ പ്രണയത്തിലൂടെ നാസി അധിനിവേശത്തിന്റെ രൂക്ഷ യാഥാര്‍ത്ഥ്യങ്ങളിലേക്ക് പ്രേക്ഷകനെ കൈപിടിച്ചു കൊണ്ടു പോകുകയാണ്. പലരെയും ഓഡിഷന്‍ നടത്തിയ ശേഷം ആന്‍ഡ്രാസിനെ പിയാനിസ്റ്റായി ലാസ്ലോയും ഇലോണയും തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു. ഇലോണയുടെ ജന്മദിനത്തിന് ആന്‍ഡ്രാസ് ഈണമിട്ട പ്രണയഗാനമാണ് ‘ഗ്ലൂമി സണ്‍ഡേ’. റേഡിയോ സംഗീത വ്യവസായ രംഗത്തെ മൂന്ന് പ്രമുഖര്‍ ഒരു ദിവസം രാത്രി റസ്റ്റോറന്റില്‍ വന്നപ്പോള്‍ അവര്‍ക്ക് മുന്നില്‍ ആന്‍ഡ്രാസ് തന്റെ ഗാനം കേള്‍പ്പിക്കുന്നു. പാട്ട് ഇഷ്ടപ്പെട്ട വ്യവസായികള്‍ ലാസ്ലോവുമായി കരാറില്‍ ഏര്‍പ്പെടുന്നു. പ്രക്ഷേപണത്തിന് അവകാശവും വാങ്ങുന്നു. അതോടെ ബുഡാപെസ്റ്റില്‍ നിന്നും ആ ഗാനത്തിന്റെ അലകള്‍ രാജ്യം മുഴുവന്‍ പടരുന്നു. വിഷാദഭരിതമായ സംഗീതം ആയിരങ്ങളെ ആകര്‍ഷിക്കുന്നു. പലരും അതിന്റെ മാരകമായ പ്രഭാവലയത്തില്‍ ആത്മഹത്യ ചെയ്യുന്നു. ഇതോടെ ആന്‍ഡ്രാസില്‍ കുറ്റബോധം വളരുന്നു. ഒടുവില്‍ സ്വയം വെടിവെച്ച് അയാള്‍ ആത്മഹത്യ ചെയ്യുന്നു. 1930 കളിലെ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യവും നാസി അധിനിവേശം സൃഷ്ടിച്ച അരക്ഷിതാവസ്ഥയും ഈ ഗാനത്തില്‍ നിഴലിച്ചിരുന്നു. ഹിപ്‌നോട്ടിക് സ്വഭാവമുള്ള ഈ ഗാനത്തിന്റെ സ്വാധീനത്തിന് ഈ രാഷ്ട്രീയ സാമൂഹിക സാഹചര്യവും പ്രേരകമായി എന്നു വേണം കരുതാന്‍.
ഹംഗറിയുടെ ചരിത്രത്തിലെ നിര്‍ണായകമായ സംഭവങ്ങള്‍ വ്യക്തികളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിലേക്ക് ഒതുക്കി അവതരിപ്പിക്കുകയാണ് സംവിധായകന്‍ ഷൂബെല്‍. ബീഫ് റോളിന് പേരുകേട്ട റസ്റ്റോറന്റാണ് ലാസ്ലോവിന്റേത്. ഹാന്‍സ് വിത്ത് എന്ന ജര്‍മ്മന്‍കാരന്‍ ഇവിടുത്തെ നിത്യസന്ദര്‍ശകനായിരുന്നു. അയാളുടെ വിവാഹാഭ്യര്‍ത്ഥന ഇലോണ നിരസിക്കുന്നതോടെ നിരാശനായ ഹാന്‍സ് ഡാന്യൂബ് നദിയില്‍ ചാടി ആത്മഹത്യ ചെയ്യാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ ലാസ്ലോ അയാളെ രക്ഷപെടുത്തുന്നു. എന്തെങ്കിലും പ്രത്യുപകാരം ചെയ്യാമെന്ന് അയാള്‍ ലാസ്ലോക്ക് ഉറപ്പു നല്‍കുന്നുണ്ട്. ജര്‍മ്മനിയിലേക്കു മടങ്ങുന്ന ഹാന്‍സ് നാസി അധിനിവേശ കാലത്ത് എസ്.എസ് ബ്രിഗേഡിന്റെ കമാന്ററായി തിരിച്ചു വരുന്നു. ഇതിനിടെ ഹംഗറി നാസികള്‍ പിടിച്ചടക്കി. എന്നാല്‍ തിരിച്ചെത്തിയ ഹാന്‍സ് ജൂതനായ ലാസ്ലോയോട് കരുണ കാണിക്കുന്നില്ല. സമ്പന്നരായ ജൂതന്മാരെ സുരക്ഷിതമായി നാടുകടത്തുന്നതിന് പണം പറ്റുന്നുണ്ട് ഹാന്‍സ്. യുദ്ധത്തിനു ശേഷം തനിക്ക് ഏതെങ്കിലും തരത്തില്‍ സഹായമാകുമെന്നു കരുതുന്ന സമ്പന്ന ജൂതരെ മാത്രമേ അയാള്‍ രക്ഷപ്പെടുത്തുന്നുള്ളൂ. ലാസ്ലോവിനെ രക്ഷിക്കാന്‍ ഹാന്‍സ് തയ്യാറാവുന്നില്ല. ലാസ്ലോവിനെ കോണ്‍സന്‍ട്രേഷന്‍ ക്യാമ്പില്‍ കൊണ്ടുപോകുന്നതില്‍ നിന്നും ഹാന്‍സിനെ പിന്തിരിപ്പിക്കാനുള്ള ലോണയുടെ ശ്രമങ്ങള്‍ വിജയിക്കുന്നില്ല. ഗര്‍ഭിണിയായ ഇലോണ രണ്ട് പങ്കാളികളെയും നഷ്ടപ്പെട്ട് റസ്റ്റോറന്റില്‍ മടങ്ങിയെത്തുന്നു. സിനിമയുടെ തുടക്കത്തില്‍ ഹൃദയാഘാതം വന്ന് ഹാന്‍സ് മരിക്കാനുള്ള കാരണം പഴയ ഓര്‍മ്മകളാണ് എന്ന യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തിലേക്ക് സംവിധായകന്‍ പ്രേക്ഷകരെ കൂട്ടി കൊണ്ടു പോകുന്നയിടത്താണ് ചിത്രത്തിന്റെ ബ്രില്ല്യന്‍സ്. ഇലോണയും മകനും ഹാന്‍സിനോട് പ്രതികാരം ചെയ്ത് ആയാളെ കൊന്നതാണ് എന്ന വസ്തുത കാഴ്ചക്കാര്‍ക്ക് ബോധ്യപ്പെടുന്നുണ്ട്. അന്താരാഷ്ട്ര പുരസ്‌കാരങ്ങള്‍ വാരിക്കൂട്ടിയിട്ടുള്ള ചിത്രത്തില്‍ എരിക മര്‍സോസന്‍, ജോക്വിം കോള്‍, ബെന്‍ ബെക്കര്‍ തുടങ്ങിയ അക്കാലത്തെ വലിയ താരനിര തന്നെയുണ്ടായിരുന്നു.
