2015-ന്റെ അവസാനത്തോടെ 8,300 മില്യൺ ടൺ പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ആണ് ലോകത്ത് ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കപ്പെട്ടതായി കണക്കാക്കിയിരിക്കുന്നത്. ഇതിൽ 6,300 മില്യൺ ടൺ പ്ലാസ്റ്റിക്കും മാലിന്യമായി മാറിയിരിക്കുകയാണ്. നമ്മുടെ ചുറ്റുപാടിൽ, മണ്ണിൽ, ജലാശയങ്ങളിൽ മുതൽ കുടിവെള്ളത്തിൽ വരെ പ്ലാസ്റ്റിക് അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. എന്നാൽ ഇതേ പ്ലാസ്റ്റിക് ഉപയോഗിക്കാതെ നമുക്കൊരു ജീവിതം ഇനി സാധ്യമാണോ എന്ന് ചോദിച്ചാൽ ഇല്ല എന്നുതന്നെയാണ് ഉത്തരം. അവയുടെ ഉപയോഗവും നിർത്താനാകില്ല, നിലവിലുള്ള പ്ലാസ്റ്റിക്ക് നീക്കം ചെയ്യാനും സാധിക്കില്ല.
ആയിരക്കണക്കിന് വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് തന്നെ മനുഷ്യർ പ്ലാസ്റ്റിക്കിനു സമാനമായ വസ്തുക്കൾ ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങിയിരുന്നു. എന്നാൽ ഇന്ന് നമ്മൾ പ്ലാസ്റ്റിക്ക് എന്ന് വിളിക്കുന്ന വസ്തുക്കൾ ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ കണ്ടെത്തലാണ്. ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ നിന്നുമാണ് ആദ്യമായി പ്ലാസ്റ്റിക് കണ്ടെത്തുന്നത് 1907ൽ. ഇതിനെ ബേക്ക്ലൈറ്റ് എന്നു വിളിച്ചു. രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിനു ശേഷമാണ് സിന്തറ്റിക്ക് പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഇന്ന് കാണുന്ന വിധത്തിൽ ആദ്യമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങുന്നത്. തുടർന്ന് ഓരോ വർഷവും പുതിയതായി ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്ന പ്ലാസ്റ്റിക്കിന്റെ അളവിൽ ക്രമാതീതമായ വർദ്ധനവും ഉണ്ടായി. 1950 ൽ രണ്ട് മില്യൺ ആയിരുന്നു പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഉൽപ്പാദനമെങ്കിൽ 2025 ൽ അത് 350 മില്യൺ ആയിട്ടുണ്ട്.
പാക്കേജിംഗ് ഇൻഡസ്‌ട്രിയിലാണ് പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഇന്ന് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ഉൽപ്പാദിപ്പിച്ച് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. നിർമ്മാണമേഖലയിലും പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഒരു അവശ്യവസ്‌തുതന്നെ. ഇതിനെല്ലാം പുറമെ നമ്മുടെ വീടുകളിൽ നിത്യോപയോഗത്തിനു ആശ്രയിക്കുന്ന മിക്ക ഉൽപ്പന്നങ്ങളും പ്ലാസ്റ്റിക് നിർമ്മിതമാണ്. ഇതെല്ലാം വ്യക്തമാക്കുന്നത് പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഇല്ലാത്തൊരു ജീവിതം നമുക്കിനി അസാധ്യമെന്ന് തന്നെയാണ്. ഉദാഹരണത്തിന് ആരോഗ്യമേഖല തന്നെയെടുക്കാം. പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഇല്ലാതെ ഒരു ഡയാലിസിസ് യൂണിറ്റിന് പ്രവർത്തനം അസാധ്യമാണ്. കൈയ്യുറകളും സിറിഞ്ചുകളും ട്യൂബുകളുമെല്ലാം പ്ലാസ്റ്റിക്കിൽ നിർമ്മിച്ചവയാണ്. പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഉള്ളതിനാൽ മാത്രം അണുനാശനം എളുപ്പമാകുകയും രോഗവ്യാപനം തടയാനായതും പരിഗണിക്കേണ്ടത് തന്നെയാണ്. കോണ്ടവും ഡയഫ്രവും വേൾഡ് ഹെൽത്ത് ഓർഗാനൈസേഷന്റെ അവശ്യമരുന്നുകളുടെ ലിസ്റ്റിൽ ഉൾപ്പെടുന്നവയാണ്.
ഭക്ഷണവസ്തുക്കളുടെ വിപണിയാണ് പ്ലാസ്റ്റിക്ക് കൂടുതലായി ഉപയോഗിക്കുന്ന മറ്റൊരു മേഖല. പച്ചക്കറികളും ഭക്ഷ്യവസ്തുക്കളും ദീർഘകാലം കേടുകൂടാതെ നിൽക്കാൻ പ്ലാസ്റ്റിക്ക് പാക്കിംഗ് ഉപയോഗിക്കുന്നു. മനുഷ്യർക്ക് പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഉപയോഗം കുറയ്ക്കാൻ വളരെ എളുപ്പത്തിൽ നിയന്ത്രണം ഏർപ്പെടുത്താവുന്ന ഒരു മേഖല കൂടിയാണ് ഇത്. എന്നാൽ കൃഷി ചെയ്യുന്നയിടവും വിൽപ്പനയ്ക്ക് ലഭ്യമാകുന്ന ഇടവും തമ്മിലുള്ള അകലം ഏറിയ സാഹചര്യത്തിൽ പ്ലാസ്റ്റിക്ക് പോലുള്ള വസ്തുക്കളിൽ പൊതിഞ്ഞു മാത്രമാണ് വിപണിയിൽ അവ ലഭ്യമാക്കാൻ സാധിക്കുന്നുള്ളൂ എന്നൊരു പ്രശ്‌നമുണ്ട്.
നമ്മൾ എന്തുതരം വസ്ത്രം ധരിക്കുന്നുവെന്നതും പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഉപയോഗത്തെ ബാധിക്കുന്ന കാര്യമാണ്. 2018 ലെ കണക്കുകൾ പ്രകാരം ലോകത്ത് ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കപ്പെട്ട 62 ശതമാനം ടെക്സ് റ്റൈൻ ഫൈബറും പെട്രോകെമിക്കൽസിൽ നിന്നുള്ള സിന്തറ്റിക്ക് ആണ്. കോട്ടൺ പോലുള്ള പ്രകൃതിദത്ത ഫൈബറുകളിൽ നിർമ്മിച്ച വസ്ത്രമാണ് മറുവഴി. എന്നാൽ കോട്ടൺ മേഖലയിൽ വൻതോതിൽ ഉപയോഗിക്കേണ്ടിവരുന്ന കീടനാശിനികൾ കർഷകരുടെ ആരോഗ്യത്തിനും സമീപത്തെ ജലമലിനീകരണത്തിനും ഇടയാക്കുന്നു എന്നത് അതിലും വലിയ വെല്ലുവിളിയാണ്. ഉള്ള വസ്ത്രങ്ങൾ പരമാവധി കൂടുതൽ കാലം ഉപയോഗിക്കുക, പുനരുപയോഗസാധ്യതകൾ പരമാവധി ഉപയോഗപ്പെടുത്തുക എന്നതും പ്രധാനമാകുന്നത് ഇതിനാലാണ്. പ്ലാസ്റ്റിക്ക് നിർത്തലാക്കിയാൽ നമ്മൾ ചെരിപ്പിടാതെ നടക്കേണ്ടി വരുമെന്നതാണ് മറ്റൊരു കാര്യം. ലെതർ നിർമ്മിത ചെരിപ്പുകൾ എല്ലാവര്ക്കും ലഭ്യമാക്കാൻ ആകുന്നതല്ല.
കടലിലെ പ്ലാസ്റ്റിക്ക് മാലിന്യങ്ങളാണ് നിലവിലെ വലിയ വെല്ലുവിളികൾ. ജൈവവ്യവസ്ഥയ്ക്ക് കാര്യമായ കോട്ടം തട്ടാൻ ഇത് ഇടയാക്കുന്നുണ്ട്. പൊടുന്നനെ നമ്മൾ പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഉപയോഗം നിർത്തിയാലും ഈ മാലിന്യങ്ങളെ എങ്ങനെ നിർമ്മാജ്ജനം ചെയ്യുമെന്നത് ഇനിയും പരിഹാരം കണ്ടെത്താനാകാത്ത വിഷയമാണ്. ഇതിനെല്ലാം പുറമെ ഇപ്പോൾ വലിയ രൂപത്തിലുള്ള പ്ലാസ്റ്റിക്ക് മാലിന്യങ്ങൾ മൈക്രോപ്ളാസ്റ്റിക്ക് ആകാൻ പതിറ്റാണ്ടുകൾ എടുക്കും. കടലിലേക്കും വെള്ളത്തിലേക്കും വന്നുചേരുന്ന മൈക്രോപ്ലാസ്റ്റിക്കിന്റെ അളവ് കൂടുന്നത് പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഉപയോഗം നിർത്തിയാലും കുറേക്കാലത്തേക്ക് തുടരുക തന്നെ ചെയ്യും.
പ്ലാസ്റ്റിക്കിനു പകരം മറ്റൊരു വസ്തു എന്നതും കൃത്യമായ ഒരു പരിഹാരമല്ല. ബയോപ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഒരു നല്ല പരിഹാരമല്ല. ഫലപ്രദമായി നടപ്പിലാക്കാവുന്ന കാര്യം പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഉപയോഗിക്കാതെ പറ്റില്ല എന്ന ഉറപ്പുള്ള ആവശ്യങ്ങൾക്ക് വേണ്ടി മാത്രം പ്ലാസ്റ്റിക്ക് ഉപയോഗിക്കുക എന്നതാണ്. നിലവിലുള്ള പ്ലാസ്റ്റിക്ക് പരമാവധി പുനരുപയോഗിക്കുക. ഒറ്റത്തവണ ഉപയോഗിച്ച് വലിച്ചെറിയുന്ന ശീലം നിർത്തലാക്കുക. പ്ലാസ്റ്റിക്ക് മനുഷ്യന്റെ ജീവിതത്തിൽ വരുത്തിയ വലിയ മാറ്റങ്ങൾ ഉൾക്കൊണ്ടുകൊണ്ട് അവ മനുഷ്യന്റെയും ചുറ്റുപാടുകളുടെയും ദോഷമായി മാത്രം മാറാതിരിക്കേണ്ട കരുതലെടുക്കാൻ മനുഷ്യർക്ക് മാത്രമാണ് സാധിക്കുക എന്നോർക്കുക.
